Στις 26 Νοεμβρίου 1987 το Οικουμενικό Πατριαρχείο, με πατριαρχική και συνοδική Πράξη, κατέταξε μεταξύ των αγίων και των οσίων της Ορθοδόξου Εκκλησίας τον Γέροντα Σιλουανό, τον Αθωνίτη, και ορίζει να τιμάται η μνήμη του «από του νυν και εις το εξής εις αιώνα τον άπαντα» στις 24 Σεπτεμβρίου.
Η πράξη αυτή κοινοποιήθηκε το Μάιο του 1988, λίγους μήνες πριν συμπληρωθούν 50 χρόνια από τη μακαρία κοίμηση του Αγίου (24 Σεπτεμβρίου 1938).
Ο Συμεών Ιβάνοβιτς Αντόνωφ γεννήθηκε στη Ρωσία, στο χωριό Σοβσκ, το 1866. Νέος, ωραίος, ασυνήθιστα ρωμαλέος και σχετικά ευκατάστατος, χαιρόταν τη ζωή, που του χαμογελούσε γεμάτη υποσχέσεις. Η δυνατή μοναχική του κλήση, ύστερα από αρκετές δοκιμασίες και αμφιταλαντεύσεις, τον οδήγησε τελικά, το 1892 στον Άθω, στη ρωσική μονή του αγίου μεγαλομάρτυρος Παντελεήμονος. Εκεί έζησε και ασκήθηκε 46 ολόκληρα χρόνια.
Με τη φλογερή του μετάνοια και την απέραντη και ολοκληρωτική αγάπη του για τον Κύριο αναδείχθηκε, «κήρυξ της του Χριστού αγάπης», όπως μας λέει το Απολυτίκιό του.
Με τη φλόγα αυτής της αγάπης, ο όσιος πατήρ ημών Σιλουανός «τον ταπεινόν και πράον εώρακε και την Εκείνου καρδίαν κατέμαθε» και με τον τρόπο αυτό μπόρεσε να αγκαλιάσει μέσα στη μεγάλη και αγιασμένη καρδιά του ολόκληρο τον κόσμο, όλους τους λαούς της γης και να προσεύχεται αδιάλειπτα, χύνοντας πύρινα δάκρυα, για τη σωτηρία όλων. Όπως γράφει ο ίδιος: «να προσεύχεσαι για τους ανθρώπους σημαίνει να χύνεις το αίμα σου».
Μια τέτοια προσευχή, που ισοδυναμεί με το μαρτύριο, αποτελεί το θεμέλιο, αλλά και το αποκορύφωμα της Ιεραποστολής.
Ο αρχιμανδρίτης Σωφρόνιος, ιδρυτής και μέχρι σήμερα πνευματικός πατέρας της μονής του Αγ. Ιωάννου Προδρόμου στο Έσσεξ της Αγγλίας, έζησε κοντά του τα τελευταία οκτώ χρόνια (1930-1938) και υπήρξε μαθητής, αλλά και αψευδής μάρτυρας της άγιας ζωής του, «μιας ζωής αυθεντικά χριστιανικής», όπως γράφει ο ίδιος στο βιβλίο του «Ο Γέροντας Σιλουανός» (νεώτερη έκδοση, 1988, με τον τίτλο «Ο Άγιος Σιλουανός ο Αθωνίτης»).
Γράφει ακόμα ο Γέροντας Σωφρόνιος: «Το Άγιο Πνεύμα δίδαξε στον Σιλουανό την αγάπη του Χριστού και έτσι τον αξίωσε να ζήσει αληθινά αυτή την αγάπη, να προσλάβει τη ζωή ολόκληρης της ανθρωπότητος. Η προσευχή του, που έφθανε στην υπέρτατη δυνατή ένταση και συνοδευόταν από άφθονα δάκρυα για ολόκληρο τον κόσμο, τον εξοικείωσε και τον ένωσε με ισχυρούς δεσμούς με τον “όλον Αδάμ”. Για κείνον, που είχε ζήσει την ανάσταση της ψυχής του, ήταν φυσικό να βλέπει σε κάθε άνθρωπο τον αιώνιο αδελφό του».
Και λίγο παρακάτω:
«Μέχρι το τέλος της ζωής του, παρά την εξάντληση των δυνάμεών του και τις ασθένειές του, διατήρησε την συνήθεια να κοιμάται μόνο κατά διαστήματα. Έτσι του έμενε πολύς χρόνος για την κατά μόνας προσευχή. Προσευχόταν αδειάλειπτα, αλλά η προσευχή του προσλάμβανε ιδιαίτερη ένταση την νύχτα.
Τι ζούσε, τι σκεπτόταν, τι έλεγε στον Θεό κατά τις μακρές νύχτες της προσευχής του για τον κόσμο;
Μερικές από τις Γραφές του Γέροντα μας βοηθούν να καταλάβουμε τι ήταν αυτές οι προσευχές. Μας προσφέρουν κάποια δυνατότητα να εισδύσουμε στο μυστήριο της ψυχής αυτού του αγίου ανθρώπου».
Ακολουθούν μερικά αποσπάσματα από αυτές τις Γραφές:
Ω, όλοι εσείς που ζείτε παντού στη γη, προσευχηθείτε και κλαύσατε για τις αμαρτίες σας, ώστε να σας τις συγχωρέσει ο Κύριος. Γιατί όπου βρίσκεται η συγγνώμη, βρίσκεται η ελευθερία και η αγάπη.
Είμαι γέροντας και περιμένω τον θάνατο. Γράφω την αλήθεια από αγάπη για τους ανθρώπους, για τους οποίους η καρδιά μου πάσχει. Αν μπορούσα να βοηθήσω και ένα μόνο άνθρωπο να σωθεί, θα ευλογούσα τον Θεό εις τους αιώνας. Αλλά εμένα η καρδιά μου πάσχει για ολόκληρο τον κόσμο. Προσεύχομαι και χύνω δάκρυα για όλο τον κόσμο, για να μετανοήσουν όλοι οι άνθρωποι και να γνωρίσουν τον Θεό, να ζήσουν με αγάπη και να χαρούν την ελευθερία του Θεού.
Ω, λαοί της γης! Γράφω με δάκρυα αυτές τις γραμμμές. Η ψυχή μου λαχταρά να γνωρίσετε τον Κύριο και να θεωρήσετε την ευσπλαχνία και τη δόξα Του. Είμαι εβδομήντα δύο ετών. Σε λίγο θα πεθάνω και γράφω για την ευσπλαχνία του Θεού, που ο Κύριος με αξίωσε να γνωρίσω δια του Αγίου Πνεύματος. Το Άγιο Πνεύμα με έμαθε να αγαπώ όλους τους ανθρώπους. Ω, αν μπορούσα να σας τοποθετήσω πάνω σ’ ένα ψηλό βουνό, ώστε από την κορυφή του να δείτε το πράο και σπλαχνικό πρόσωπο του Κυρίου και οι καρδιές σας να σκιρτήσουν από χαρά.
Σας λέω την αλήθεια: δεν βρίσκω τίποτα καλό μέσα μου και διέπραξα πολλές αμαρτίες. Όμως η χάρη του Αγίου Πνεύματος τις έχει εξαλείψει. Και γνωρίζω ότι σε όσους πολεμούν την αμαρτία, ο Κύριος παρέχει όχι μόνο την συγγνώμη, αλλά και τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, που χαροποιεί την ψυχή και της χαρίζει μια γλυκειά και βαθειά ειρήνη.
Κύριε, αξίωσέ με να κλαίω για τον εαυτό μου και για ολόκληρο τον κόσμο, για να Σε γνωρίσουν όλοι οι λαοί και να ζήσουν αιώνια μαζί Σου. Κύριε, κάνε μας άξιους της δωρεάς του ταπεινού Αγίου Πνεύματος για να μπορέσουμε να κατανοήσουμε τη Δόξα Σου.
Η ψυχή μου θρηνεί και χύνει ποταμούς δακρύων. Πάσχω για όσους δεν γνώρισαν την γλυκύτητα της άγιας κατανύξεως. Η ψυχή μου κατέχεται από ένα μεγάλο πόθο: η ευσπλαχνία του Κυρίου να αγκαλιάσει όλους τους ανθρώπους, ώστε ο κόσμος ολόκληρος, όλοι οι λαοί να μάθουν με πόση τρυφερότητα μας αγαπά ο Κύριος σαν παιδιά Του πολυπόθητα.
Παρ’ όλο που η ζωή της Θεομήτορος καλύπτεται με ένα πέπλο άγιας σιωπής, ο Κύριος φανέρωσε στην ορθόδοξη Εκκλησία μας ότι η Παναγία αγκαλιάζει με την αγάπη της ολόκληρο τον κόσμο, βλέπει εν Αγίω Πνεύματι όλους τους λαούς της γης και ευσπλαχνίζεται όλους τους ανθρώπους, όπως και ο Υιός της.
Ακατανότητο θαύμα! Η Παναγία Μητέρα του Θεού ζει στους Ουρανούς και θεωρεί αδιάκοπα τη Δόξα του Θεού, όμως δεν λησμονεί κι εμάς τους φτωχούς. Σκεπάζει με την προστασία της όλους τους λαούς της γης.
Ο φιλεύσπλαχνος Κύριος άλλοτε δίνει στην ψυχή ανάπαυση εν τω Θεώ και άλλοτε μια καρδιά που πονεί για ολόκληρο τον κόσμο, για να μετανοήσουν όλοι και να φθάσουν στον Παράδεισο. Η ψυχή που γνώρισε τη γλυκύτητα του Αγίου Πνεύματος επιθυμεί να αποκτήσουν όλοι αυτή τη γνώση, επειδή η γλυκύτητα του Κυρίου δεν αφήνει την ψυχή να σκέπτεται εγωιστικά, αλλά της χαρίζει την αγάπη που αναβλύζει από την καρδιά.
Ήταν Πάσχα. Μετά από τον Εσπερινό στο Καθολικό της Μονής, επέστρεφα στο κατάλυμά μου, στον μύλο. Στο δρόμο είδα έναν εργάτη. Όταν τον πλησίασα, με παρεκάλεσε να του δώσω ένα αυγό. Δεν είχα. Γύρισα στο Μοναστήρι και πήρα από τον πνευματικό μου δύο αυγά. Το ένα το έδωσα στον εργάτη. Μου λέει «Είμαστε δύο». Τότε του έδωσα και το δεύτερο και όταν απομακρύνθηκα άρχισα να κλαίω από συμπόνοια για τον φτωχό λαό του Θεού και η ψυχή μου γέμισε πόνο και οδύνη για ολόκληρη την οικουμένη, για κάθε δημιούργημα.
Κύριε, δώσε σε όλους τους λαούς της γης να γνωρίσουν την αγάπη Σου και την γλυκύτητα του Αγίου Πνεύματος, για να λησμονήσουν τον πόνο της γης, να εγκαταλείψουν κάθε κακό, να προσκολληθούν με αγάπη σε Σένα και να ζήσουν ειρηνικά, κάνοντας το θέλημά Σου για τη δική Σου δόξα.
Εισαγωγή – επιμέλεια : Μαρία Παπαζάχου
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό «Πάντα τα Έθνη», τεύχος 30, 1989.
